Konja i oko nje
[title size=”2″]Konja (Konya)[/title]
Konja je grad paradoksa, a u boljem slučaju — kontrasta. S jedne strane, slovi za najkonzervativniji turski grad, što je sasvim lako uočljivo već nakon pola sata provedenih na njegovim ulicama, a po izrazito velikom broju pokrivenih devojaka i žena. S druge pak strane, one koje ne nose turbane ili marame, izgledaju kao da su se upravo vratile sa neke nedelje mode ili kao da su sišle s naslovnice Voga ili kakvog drugog svetskog modnog magazina.
Veliki kontrast uočljiv je i u izgledu grada, u njegovoj arhitekturi. Prilazeći mu iz pravca Karamana, s jugoistoka, skoro do centra nisam imala utisak da ulazim u grad koji ima milion i po stanovnika, pošto su duž puta nanizane prizemne udžerice, u kojima su smeštene zanatlije svih profila. A onda, iznenada, negde nakon ogromne, glavne pijace, počinju moderne višespratnice i mesto se pretvara u milionski grad.
A on je poznat po trima stvarima: po najvećem broju bicikala, po najviše kružnih tokova i po najbolje opremljenim kompjuterskim radnjama. I zaista, ovde skoro svi voze biciklle, a prvi put u Konji videla sam da na jedan čelični velosiped može da stane četvoročlana porodica: otac koji, naravno, upravlja, na guvernali drži stariju ćerku dok mlađa sedi na volanu, a supruga, zabrađena i u dugom mantilu-kaputu, sedi na pak-tregeru. Ne mogu da prežalim što nisam uspela da ih fotografišem.
Kad je reč o kružnim tokovima, njih ima toliko da je domaćima prosto nemoguće da strancu objasne kuda treba da ide. Iako su u Turskoj, a ovde pogotovu, sve ulice i svi pravci izuzetno dobro obeleženi tablama sa nazivima, žitelji Konje najradije će krenuti sa strancem da mu pokažu kuda treba da ide, ili će se prihvatiti olovke i papira da bi mu nacrtali.
U potonje ‘naj’ uverila sam se kada je adapter mog laptopa pregoreo. S mojim domaćinom i vodičem Serkanom, našla sam vrlo brzo nekoliko radnji gde prodaju isti, samo je bilo pitanje razlike u ceni.
[title size=”2″]Mevlana[/title]
Na pomen Konje, svaki Turčin radosno će uzviknuti: “Mevlana!” I preporučiti vam da ako niste, obavezno posetite Mevlanin muzej.
Jer Mevlana je za Turke otprilike što i sveti Sava za Srbe.
Poeta i osnivač reda poznatog kao plešući derviši, Rumi je jedan od najinteresantnijih srednjovekovnih filozofa-mistika; Mevlana je njegovo derviško ime koje znači “naš vodič” (sva turska imena imaju neko značenje i Turci obožavaju da prilikom upoznavanja prevedu svoje ime, objašnjavajući njegovu simboliku.)
Rođen je početkom 13. veka u Avganistanu, ali kada mu je bilo otprilike dvadeset godina, njegova porodica se preselila u Konju. Rumi je studirao islamsku teologiju u Alepu i Damasku, a po završetku studija, vratio se u Konju. Pisao je mističnu poeziju, aforizme, poeme. Poetski radovi sabrani su u zbirci “Mesnevi” a rubaije i ‘gazal’ poeme u “Velikom opusu” (Divan-i Kebir).
Svaki Tručin, bez obzira na obrazovanje, želeće da strancu izrecituje ili parafrazira čuvene Mevlanine stihove, u kojima Rumi poziva sve ljude, bez obzira na njihovu veru da dođu i pridruže se dervišima u njihovom plesu i molitvama.
Nakon Mevlanine smrti, njegov sin organizovao je derviški red — mevlevija — koji će u narednim vekovima imati veoma snažan uticaj na politički, socijalni i ekonomski život Otomanske imperije — svi otomanski sultani pripadali su Mevlinim misticima. Tek u moderno doba, početkom dvadesetog veka, Ataturk je zabranio ovaj red, ali krajem pedesetih revitalizovana je loža u Konji, kao veoma važna kulturno-istorijska baština ovog grada.
[title size=”3″]Mevlanin muzej[/title]
Muzejska postavka u kompleksu konaka veoma dobro upućuje posetioca u to kako su mevlevije bile organizovane, šta su učili, propovedali, kako su plesali, svirali, kako je radila prepisivačka škola i škola za iluminatore…
No najbitnije dolazi na kraju — poseta džamiji u kojoj je Mevlanin sarkofag. Pre ulaska u nju, ne izuva se, nego se preko obuće navlače plastične kese. Većina žena prekriva kosu maramom, ali to nije obavezno. Ono što me je zaista pogodilo, jeste to da je fotografisanje i snimanje kamerom nasjtrože zabranjeno. Unutra je mnogo kamera a obezbeđenje je na svakom koraku, tako da bi nepoštovalac ove zabrane verovatno momentalno bio izbačen napolje.
To me je pogodilo jer unutrašnjost ove džamije je nešto najvelelepnije što sam do sada videla u islamskom svetu. Duž zidova u predvorju skoro sve do svoda, izložene su stare rukopisne knjige, ispisane arapskim pismom na pergamentu i ukrašene minijaturama. Sve su ogromnih dimenzija, sa stranicama dužine po metar i više.
Unutar džamije nalaze se sarkofazi uvaženih derviša. Muslimani, mahom Turci, zastaju ispred njih i mole. Na zidovima su ispisani stihovi arabikom.
Cenrtalno mesto među sarkofazima zauzima Mevlanin. Ne samo što je najveći, prkriven ogromnim pokrovima koji ga čine još višim, i sa velikim turbanom na vrhu, nego je jedini koji se nalazi u potpuno oslikanom i ukrašenom delu džamije: na zidovima su ispisani sithovi, a svodovi su obloženi zlatnim detaljima. Ima neke silne snage, neka moć počiva u tim versima koje ne razumem i zaobljenom arpaskom pismu, jer nekoliko sekundi nisam skoro ni disala od ushićenja a oči su mi bile pune suza. Utisak je bio toliko snažan, da tog dana ništa drugo nisam mogla ni želela da vidim — trebalo mi je vremena da se slike i impresije slegnu i naprave mesta za nove.
[title size=”2″]Sile[/title]
Na desetak kilometara od Konje nalazi se živopisno selo koje su prvobitno naselili Grci hrišćani. Kuće su građene u tradicionlnom stilu, s pročeljem prema steni poviše sela, u kojoj se nalazi desetina prirodnih pećina — stanova i kapela ranohrišćana.
Najveća znamenitost Silea ipak je crkva Sv. Elene, majke cara Konstantina Velikog. Trenutno je u toku kompletna restauracija i crkva je zatvorena za posetioce, ali kako sam sa mojim domaćinom i vodičem došla uveče, čuvar nam je za simboličnu nadoknadu ipak otvorio vrata bazilike.
Nikada ranije nisam videla ranovizantijsko fresko slikarstvo: ova crkva je podignuta u četvrtom veku a oslikana u šestom ili sedmom. Otuda na svodu mnoštvo motiva koji se teško mogu naći u razvijenom vizantijskom slikarstvu: Eva daje jabuku Adamu, izganstvo Adama i Eve iz raja, anđeo sa šest krila, Svevideće oko, a tu je i sasvim paganska figura boga Abraksasa koji u kandžama nosi jaje-svet.
[title size=”3″]Etimologija naziva grada[/title]
Bilo mi je zanimljivo objašnjenje o imenu ovog grada koje sam čula od Serkana a Unsal ga je potvrdio. Navodno prvobitno ime grada, u vreme hrišćana i preislamskih Turaka, bilo je Ikona, pa je s vremenom došlo do nekih glasovnih promena i danas se grad zove Konja.
Proverila sam šta o tome kažu Vikipedija i vodič ‘Usamljena planeta’, i oba repera daju isto objašnjenje:
“Konya, also spelled in some historic English texts as Konia or Koniah, was known in classical antiquity and during the medieval period as Iconium in Latin, and Ἰκόνιον (Ikónion) in Greek. The name Konya is a cognate of icon, as an ancient Greek legend ascribed its name to the “eikon” (image), or the “gorgon‘s (Medusa‘s) head“, with which Perseus vanquished the native population before founding the city.[2]”
Fotke su ovde
Ni u jednoj drzavi, kao u Turskoj, nisi dozivela toliko mnogo i toliko lepih, prijatnih i interesantnih susreta i saznanja. Ustvari, ja imam takav utisak . Uzivaj i hvala ti sto tako detaljno opisujes i prirodu, i klimu, i arhitekturu i ljude i njihovu istoriju, kulturu, obicaje… Ja sam se uzivela u tvoje putovanje i ti mi to tako lepo sve dacaras da se osecam kao tvoj saputnik. Zelim ti da te sreca sluzi i nadalje i da te i u drugim drzavama ugoste i priteknu u pomoc, pa makar ti to ponekad i zasmetalo ( kako kazes ” kad… Read more »
Tacno! Yato i hocu da idem u İran, tamo su, svi kazu, deset puta gostoljubıvıjı nego u Turskoj.Hvala na cıtanju ı pozdrav ız Aksaraja!
Mogu, ako im ne smeta da pedalaju zabrađene i prekrivene od glave do pete 😛
Hey Snežana Radojičić,
I hope you speak English and you also anjoy your ride in Turkey. I am a Turkish university professor and also a touring cyclist. I live in Adana which is a big city located middle south of Turkey. I just wondered how is your coming route in Turkey. I may help you with suggestions about that since I cycled a lot around Turkey and if you happen to cycle down here to Adana after Konya, I can help you to accomodate here and draw a route. Take careand ride safe, Regards, Zekeriya.
Hi Zekeriya! I really enjoy in Turkey. Your country is incredible and people are amazing! I know where is Adana and I’d like to visit it, but I don ‘t have enough time because I need to leave Turkey until 30th April. I entered in Izmir, and than followed the coast until Aydincik, than Gulnar, Mut, Karaman, TAskale, Konya and now I ride to Cappadocia. After Cappadocia, I’ll ride to Samsun and than follow the Black sees coast to Georgia. Thank you so much for your invitation. I hope that I can very soon come back in Turkey and do… Read more »
Jesi li sigurna da u Iranu zene smeju da voze bicikle? Mislim, raspitaj se diskretno.